Telif Hakkı:
BU MAKALE Kamulaştırma Mühendisliği web sayfasından alınmıştır. Bu makaleyi ve daha fazlasını buraya tıklayarak gelen siteden bulabilirsiniz.
Şaban GÜL, Harita Mühendisi
Kadastral Harita Oluşturulması
Uygulama alanına bağlı kadastro birim veya müdürlüklerinden uygulama alanındaki yerleşim alanları ile ilgili ayrıntılı bilgiler elde edilerek, uygulama alanındaki tüm paftaların temini sağlanır. Bu paftalar yardımı ile kamulaştırmaya giren ve kamulaştırmaya komşu parsellerin listesi belirlenir. Daha sonra bu paftaların tersimat yöntemleri araştırılır varsa arşiv dokümanları alınarak kadastral haritanın sayısallaştırma işlemine başlanır.
Geçmişten günümüze kadastro tesisinde ölçü yöntemi ve pafta tersimatı yapılırken birden fazla yöntem kullanılmıştır. Kamulaştırma haritası üzerinde çalışmaya yapabilmek için tüm çalışmalar sayısallaştırılmalı ve tek koordinat sisteminde çalışılmalıdır.
Grafik Yöntem
Herhangi koordinat sistemine bağlı olmadan, zeminde poligon tesis edilip, bu poligonlardan tüm detayların çelik şerit metre veya mira ile mesafe, takeometreler ile açı ölçerek değerlendirilmesi ile elde edilen bir yöntemdir.
Grafik yöntem ile yapılan haritaların pafta tersimatı genellikle normal ve karton kağıt üzerine minkale ve dublesimetre ile yapılmıştır. Bu araçların kullanımı ile elde edilen tersimatlarda hata oranı yüksektir.
Pafta tersimatları yapılırken;
a) İnsandan kaynaklı hatalar,
b) Mürekkepleme hataları,
c) Hesaplama hataları,
d) Paftaların zamanla deforme olmasından kaynaklı hatalar
ortaya çıkar. Bu hatalar nedeni ile tersimatların hatalı olma ihtimali oldukça yüksektir.
Grafik yöntem ile üretilen paftalar koordinatlandırılırken öncelikle tüm takeometrik çizelgelerdeki değerler, prizmatik alımlar, ölçü krokileri, kadastral değişiklikler, halihazır harita bir arada toplanarak çalışma yapılır. Çalışmanın dinamik olması açısından bu çalışmadaki tüm veriler sayısallaştırılır. Bu çalışmaya ek olarak grafik pafta bir tarayıcı yardımı ile taranarak bilgisayara aktarılır, taranmış grafik pafta, yapılan sayısallaştırma çalışması üzerinde çakıştırılmaya çalışılır. Çakıştırmada sabit köşeler baz alınarak kaydırma – döndürme işlemleri ile tüm paftanın zemin ile çakışması, sabit kenarlar ile kontrolü sağlanır.
Yapılan çalışma neticesinde zemin ile pafta uyuşumunun birebir sağlanması çok zordur.( Şekil 2.5. ) Çözüm yolu olarak genelde farklı uygulamalar yapılsa da en uygun çözüm 3402 sayılı Kadastro kanunun 41. Maddesine istinaden teknik hata çözümlenmesi veya çalışma alanında Kadastro Kanunun 22. Maddesinin a bendine göre yenileme çalışmalarının yerel veya tümü ile yapılması gerekir.
Şekil 2.5. Grafik pafta ve zemindeki sınırların çakıştırıldığı harita
Kutupsal Yöntem
Belirli bir koordinat sisteminde zeminde poligon, nirengi gibi koordinatı belli nokta tesis edilerek bu noktalardan detayların takaometri, mira, total station ve reflektör ile ölçülerek değerlendirilmesi ile elde edilir. Tüm hesaplamalar takeometre ölçü çizelgelerine işlenir. Pafta tersimatı kağıt, karton ve alüminyum altlıklara yapılır.
Bu yöntem ile üretilen paftalar sayısallaştırılırken;
a) Poligon ve Nirengi değerleri,
b) Ölçü Krokileri ( Şekil 2.6.),
c) Takeometre Ölçü Karneleri (Şekil 2.7. ),
d) Kadastral Değişiklikler,
e) Muhtelif evraklar ( orman tahdit dökümanları, genel sınır noktaları vb.) temin edilir.
Poligon ve nirengi değerlerinden takaometre ölçü karnelerindeki açı ve kenarlar yardımı ile tüm noktaların koordinatları hesaplanır. Tüm takaometri ölçü çizelgesi sayısal ortama aktarıldıktan sonra ölçü krokileri yardımı ile oluşturulan noktalar birleştirilir. Daha sonra parselin varsa kadastral değişiklikleri işlenerek harita kesinleşir.
Şekil 2.6. Tesis kadastrosu sırasında yapılmış ölçü krokisinden bir kesitten örnek
Şekil 2.7. Tesis kadastrosu sırasında yapılmış takaometrik ölçü çizelgesi örneği
Prizmatik Yöntem
Belirli bir koordinat sistemine dayalı olan ve zeminde poligon, nirengi gibi koordinatı belli nokta tesis edilerek bu noktalardan detayların dik ayak – dik boy yöntemi ile ölçülerek değerlendirilmesi ile elde edilir. Arazide hesaplanan tüm hesaplamalar krokici tarafından ölçü krokisine işlenir. (Şekil 2.8.)
Arazide yapılan ölçümler büroda değerlendirilerek ölçülerin paftaya tersimatına başlanır. Pafta tersimatında öncelikle poligon ve nirengilerin yerlerinin belli olması gerekir. Pafta tersimatı kağıt, karton ve alüminyum altlıklara yapılmıştır.
Bu yöntem ile üretilen paftalar sayısallaştırılırken;
a) Poligon ve Nirengi değerleri,
b) Prizmatik Ölçü Krokileri,
c) Kadastral Değişiklikler,
d) Muhtelif evraklar ( orman tahdit dökümanları, genel sınır noktaları vb.)
temin edilir. Ölçü Krokileri yardımı ile oluşturulan sayısal oluşturulan bu noktalar birleştirilir. Daha sonra parselin varsa kadastral değişiklikleri işlenerek harita kesinleşir.
Şekil 2.8. Tesis kadastrosu sırasında yapılmış prizmatik ölçü krokisi örneği
Fotogrametrik Yöntem
1955 yılında Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan fotogrametrik yöntem ile kadastral harita üretimi çalışmaları genelde 1/5000 ölçekli, yapılaşmanın olduğu veya parsellerin küçük olduğu bölgelerde 1/2500 ölçekli hazırlanmıştır. Bu yöntemde uygulama sahasına yeterli sıklıkta, homojen dağılımlı koordinatı belli olan kontrol noktaları tesis edilir. Daha sonra uçuş planı hazırlanarak fotogrametrik alım yapılmıştır. Alımlar tamamlandıktan sonra değerlendirmeler yapılarak harita üretilmiştir. Bu yöntemle elde edilen haritaya standart topoğrafik kadastral (STK) harita denir. Fakat bu yöntem ile elde edilen haritalardan kadastral harita oluşturmak mümkün değildir. Bu nedenle elde edilen harita baz alınarak kadastro ekiplerince zeminde parsellerin sınırları belirlenmiştir. Elden edilen veriler ile STK pafta üzerinde tersimat edilir, paftaya Ulusal Pafta Bölümlemesine göre isim verilir, uygun bir alana lejant açılır, köy genel sınırları gösterilir ve Aero Fotogrametri usulü ile yapıldığında uygun not düşülür. ( Şekil 2.9.)
Şekil 2.9. STK yöntemi ile üretilen 1/5000 ölçekli kadastral pafta örneği
Fotogrametrik yöntem ile elde edilen haritalar ED-50 koordinat sistemindedir. Elde edilen paftalar ulusal pafta bölümleme sistemine uygundur. Pafta isimleri ulusal pafta bölümlemeye göre belirlenen isimlendirme kuralına göre isimlendirilir. Bu paftalar esas alınarak güzergahta kabul edilebilir parseller belirlenmiş ve parsellerin alanları planimetre ile hesaplanmış ve tapuya tescilleri yapılmıştır.
Fotogrametrik üretilen kadastral paftaların sayısallaştırılmasında paftanın taranarak sayısal ortama aktarılması ve sayısal ortamda CAD, GIS programlarında pafta kenarlaştırılması ile yapılır. Bu yöntem ile sayısallaştırılan parsellerin hassasiyeti ve doğruluğu fotogrametrik yöntemin ve arazi verilerinin paftaya tersimatının doğruluğu ve hassasiyeti, paftanın bilgisayar ortamına aktarılmasının ve koordinatlandırılmasını yapan kişinin kabiliyeti ve kenarlaştırmayı yapan kişinin hassasiyeti ile alakalı bir durum olup aşırı hassasiyet beklenilmeyen çalışmalarda kabul edilebilir düzeydedir.
Sayısal Yöntem
Kadastral çalışmalar gelişen teknoloji ile GPS, TUSAGA gibi teknolojiler ile detay noktaların koordinatları anında hesaplanabilir. Hesaplanan veri dengeleme ve düzeltme ile kesinleştirilir. Jeodezik noktaların nasıl hesaplanacağı, detayların nasıl ölçüleceği, hata sınırları ve dengeleme ve düzeltmeler ile ilgili her şey BÖHHBÜY’de açıkça ifade edilmiştir. Bu yöntem BÖHHBÜY hükümlerince uygulanır ve neticelendirilir.
Bu yöntem ile elde edilen haritalar alüminyum veya şeffaf polyester altlıklara tersimat edilmiştir. Veriler gelişen teknolojisi ile bilgisayarlardan çizilmektedir. Ayrıca bu yöntem ile elde edilen veriler sayısal ortamda da arşivlenmektedir. En doğru, hızlı kadastral harita oluşturma yöntemidir. En büyük avantajlarından biri genelde bu yöntem ile üretilen parsellerin kadastro ile tapu arasındaki uyuşumun birebir veya çok küçük miktarlı hata ile oluşturulmasıdır. Günümüzde TKGM tarafından yürütülen 22-A ( Yenileme ) çalışmaları ile eski yöntemler ile üretilen paftaların sayısal koordinata dayalı pafta olmasına yönelik çalışmalara başlanmış ve hızlıca devam edilmektedir.
Tapu Kayıtlarının Edinimi
Güzergah boyunca oluşturulan kadastral haritanın güncel pafta tersimatı ile kontrolü ve tüm değişikliklerin işlendiği fen klasörü ile karşılaştırması yapılır ve kadastral haritadaki parseller netleştirilir. Parsel isimleri ile tapu kayıtları, parsellerin bağlı olduğu tapu müdürlüğünden dilekçe ve parsel listesi istenir. Özel kütüğe işlenebilecek parseller listede ayrıca belirtme yapılmalıdır.
Tapu cinsinde yapı içeren bir kelime varsa teorik olarak bu yapı veya yapıların kadastral haritada tersimat edilmiş olması gerekir. Eğer böyle bir uyuşumsuzluk söz konusu ise tesis kadastrosu evrakları ve tapulama tutanakları incelenmeli, hâlihazırdan yapı kontrol edilmeli ve uyuşumsuzluk giderilmelidir. Yapı tespiti varsa veya yapının olmaması gibi bir durum söz konusu ise yapılan çalışmanın tapu kaydı ve pafta tersimatında düzeltilerek tescili sağlanmalıdır.
Tapu kaydı bulunamayan parseller için tapu kütüklerinden kontrolünün yapılması veya yaptırılması, eğer teknik veya hukuki bir problem varsa ilgili Tapu Müdürlüğü ve Kadastro Müdürlüğü veya Birimi ile birlikte çözümlenmesi gerekir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder