Bu yayın SABANGUL.COM.TR sitesindeki KAMULAŞTIRMA MÜHENDİSLİĞİ kategorisinden alınmıştır. Yayın hakları sagul.com, kamulaştırma akademi ve Şaban GÜL’e aittir.
Kamulaştırma Sınırının Oluşturulması
Kamulaştırma sınırı “yol orta eksenin sağ ve soluna belirlenen standart kamulaştırma genişliği ve güzergâhtaki kamulaştırmayı yapan idare, diğer idareler veya özel kişiler tarafından yapılan veya yaptırılan plan, proje ve uygulamalar, güncel halihazır alım gibi kamulaştırmaya etki edebilecek her türlü etmen göz önünde bulundurularak kamulaştırmanın başladığı yerden bitimine kadar kesintisiz devam eden çizgiler” şeklinde tanımlayabiliriz.
Kamulaştırma sürecinin en önemli noktalarından biri, kamulaştırma sınırının belirlenmesidir. Bu aşamada yapılacak her türlü hata veya eksiklik kamulaştırma sürecini direkt etkileyen bir unsurdur. Bu nedenle her verinin güncel ve doğru olması, yapılan çalışmalarda olabildiğince titiz ve eksiksiz çalışılması gereklidir. Sınıra etki edecek bir verinin olmaması, kamulaştırma sürecini baştan almaya kadar götürebilir.
Sınıra etki eden verileri irdelemek için her veri tek bir koordinat sistemindeki haritada toplanmalı ve sınır bu harita üzerinden oluşturulmalıdır.Sınıra etki edecek unsurlar;
a) Güncel kadastral haritalar ve paftalar
b) Takyitli tapu kayıtları
c) Güncel halihazır harita
d) Yol etüt projesi ve yol boyunca yapılan kavşak, yan yol vb. uygulamalar
e) İmar planı ve uygulamaları ( mevzii yapılan plan ve uygulamalarda dahil )
f) Varsa güzergahta eski karayolu kamulaştırma plan ve uygulamaları
g) Diğer özel kişi, özel veya kamu tüzel kişi veya kurumlar tarafından yapılan projeler, planlar, kamulaştırma planı ve uygulamaları
h) Arazi toplulaştırması, turizm merkezi uygulamaları gibi diğer uygulamaları bütünüyle veya kısmi ilgilendirecek plan ve uygulamalar
i) Kıyı kenar çizgileri
j) Orman haritaları olarak sıralanabilir.
Kamulaştırma sınırı geçirilirken mümkün mertebe yol eksenine paralel, az kırık ile ve düz çizgi ile geçirilmelidir. Güzergah ekseninin kurp olduğu bölgede, kamulaştırma sınırı kurba teğet olacak şekilde kirişler ile geçilmelidir. KPÜMH Teknik Şartnamesinin 9.5. ve 9.6. maddelerinde kamulaştırma sınırının düz geçirilmesi ile ilgili şu hususlara değinilmiştir:
a) Karayolu dışında, kenarında veya üzerindeki değer levhalar, ışıklar, işaretlemeler, Ağaçlar, Direk, Yangın Musluğu, Çeşme, Parmaklık, Çit, ihata Duvarı ve Benzeri elemanların tesis edilmesi hakkındaki yönetmelik çerçevesinde yapılan çalışmaların Şube Trafik görevlilerince sağlık bir şekilde takip edilebilmesi ve ileride doğması muhtemel sorunların önüne geçilebilmesi bakımından kamulaştırma hudutlarının mümkün mertebe proje miğferine eşit uzaklıkta ve paralel olarak geçirilmesine azami gayret gösterilmelidir. Çünkü sınırların kırıklığı ve farklı yönlerde olması durumunda şube görevlilerince karayolu dışında ve kenarında tesis edilen levhalar, çit ihata duvarı ve benzeri elemanların (reklam levhaları) çekme mesafelerinin sağlıklı bir şekilde belirlenmesi mümkün değildir.)
b) Karayolları Kenarında yapılacak ve açılacak tesisler hakkındaki yönetmelik çerçevesinde Karayollarının her iki tarafındaki sınır çizgisinin yine yönetmelikte belirtilen çekme mesafelerine göre yapılan yapı ve tesislerin şube görevlilerince sağlıklı bir şekilde takip edilebilmesi ve ileride doğması muhtemel sorunların önüne geçilebilmesi bakımından kamulaştırma hudutlarının mümkün mertebe proje mihverine eşit uzaklıkta ve paralel olarak geçirilmesine azami gayret gösterilmelidir. sınırların kırıklığı ve farklı yönlerde olması durumunda şube görevlilerince yapı ve tesis kontrolünün ve çekme mesafesinin sağlıklı bir şekilde belirlenmesi mümkün değildir.
Oluşturulan bu harita üzerinden kamulaştırma sınırı belirlenir ve sınırın kesinleşmesinden sonra 1/2000 ölçeğinde şeritvari halihazırlı plan hazırlanır. ( Şekil 2.10. ) Bu plan ileride kamulaştırma sınır noktaların araziye aplikasyonu, müştemilatların tespiti gibi işlerde kullanılmak üzere kullanılacaktır.
Kamulaştırma sınırı geçirirken dikkat edilecek hususlar şunlardır:
Şekil 2.10. 1/2000 ölçekli Halihazırlı Plan örneği
- Kamulaştırma sınırının standart koridor genişliği karayolları geometrik standartları tablosu ( Çizelge 2.1 ) esas alınarak belirlenen yol sınıfları ile yolun otoyol, devlet yolu veya il yolu olması dikkate alınarak belirlenen kamulaştırma genişlikleri Taşınmazlar Başmühendisliğince belirlenir. Genellikle standart olarak kullanılan kamulaştırma koridor genişliği yol orta ekseninden paralel, simetrik veya asimetrik 20m+20m=40m, 20m+15m=35m, 25m+25m=50m, 30m+30m=60m olarak belirlenir. Geometrik standartlara göre belirlenen kamulaştırma genişliği genel durumlar için geçerlidir. Belirlenen standartlar arazideki şev genişliği, imar planındaki yol genişlikleri gibi nedenler ile değiştirilebilir. Hâlihazır alım, onaylı şevli proje ve enkesit değerleri, imar planındaki yol genişlikleri, güzergahtaki parsellerin niteliği gibi birçok faktörün kamulaştırma genişliğine etkisi vardır. Örneğin imar planı olan yerleşim alanlarında eğer imar planındaki imar yolunun genişliği yeterli ise kamulaştırma koridoru imar planındaki yol genişliği kadardır. Karayolları Genel Müdürlüğü Etüt, Proje Ve Çevre Dairesi Başkanlığı tarafından yapılan veya yaptırılan yol, yan yol, kavşak, yol genişletme vb. projeler ve güncel halihazır alıma göre standart belirlenen kamulaştırma genişliğinde değişiklikler olabilir.
Çizelge 2.1. Bazı yol sınıflarının tavsiye olabilecek geometrik standartları (Yayla, 2011)
| Yol |
sınıfıArazi
durumuProje hızı
(km/sa)Min. kurba
yarıçapı (m)Maksimum
eğim (%)Maks. rampa
uzunluğu (m)Platform
Genişliği (m)AnayolDüz/az dalgalı80-110190-3604Sınırlama yok10-13Dalgalı55-8090-1905-7>%4 için 60010-13Dağlık40-5550-907-9>%6 için 4008-10Toplayıcı yolDüz/az dalgalı60-80110-1905Sınırlama yok10-12Dalgalı50-6075-1105-7Sınırlama yok10-12Dağlık35-5035-757-9>%9 için 7508-9Yerel yolDüz/az dalgalı50-6075-1107Sınırlama yok7,5-8Dalgalı35-5035-757-9Sınırlama yok7,5-8Dağlık25-3530-359-12>%9 için 10007,5-8
- Kamulaştırma güzergahında kalan veya komşu olan yapılar güncel halihazır alım esas alınarak ve arazide tutulan detay raporlar ile yapıların özellikleri ayrıntılı şekilde belirlenerek yapı müştemilat raporu ( Çizelge 2.2.) hazırlanarak, bu rapora göre kamulaştırma sınırı değiştirilebilir.
Çizelge 2.2. Kamulaştırmaya giren yapılara hazırlanan yapı ve müştemilat raporu
KONYA AKSARAY DEVLET YOLU
YAPI VE MÜŞTEMİLAT RAPORU | |||||||||||||
| YAPI VE MÜŞTEMİLATA AİT GENEL BİLGİLER | |||||||||||||
| İli | AKSARAY | ||||||||||||
| İlçesi | MERKEZ | ||||||||||||
| Mevkii | |||||||||||||
| Köyü /Mah | YAPILCAN KÖYÜ | ||||||||||||
| Pafta No | PAFTA-15 | ||||||||||||
| Ada No | - | ||||||||||||
| Parsel No | 385 | ||||||||||||
| TCK Sıra No | 148 | ||||||||||||
| Çeşidi | YAPI | ||||||||||||
| Kullanım Amacı | BEKÇİ KULÜBESİ VE ARDİYE | ||||||||||||
| YAPI VE MÜŞTEMİLATLARIN HESAPLARI | |||||||||||||
| Sıra No | Ebatları | Eni (m) | Boyu (m) | ALANI (m2) | YAŞI | YIPRANMA ORANI (%) | EKSİK İMALAT (%) | YAPI GRUBU | BİRİM BEDELİ (TL) | ENKAZ TUTARI(%) | TUTARI (TL) | ||
| 1 | Beton briket duvar | 154.5 | 1.7 | 262.65 | 20 | 30 | 1-A | 80.00 | |||||
| 2 | Bekçi kulübesi | 5.1 | 4.8 | 24.48 | 15 | 20 | 2-B | 305.00 | 10 | ||||
| 3 | Sundurma | 2.6 | 4.8 | 12.48 | 15 | 20 | 1-A | 80.00 | 5 | ||||
| 4 | Sundurma- Ardiye | 73.25 | 15 | 20 | 1-A | 80.00 | 10 | ||||||
| TOPLAM MÜŞTEMİLAT KAMULAŞTIRMA BEDELİ= | |||||||||||||
| BİNALARDA EKSİK İMALAT ORAN TABLOSU | |||||||||||||
| SIRA NO | DETAYLAR | ZEMİN KAT | SIRA NO:1 | 1. KAT | SIRA NO:2 | 2. KAT | SIRA NO:3 | ||||||
| BİRİM YÜZDESİ | EKSİK İŞ YÜZDESİ | BİRİM YÜZDESİ | EKSİK İŞ YÜZDESİ | BİRİM YÜZDESİ | EKSİK İŞ YÜZDESİ | ||||||||
| 1 | TEMEL | 10 | 0 | 10 | 0 | 10 | 0 | ||||||
| 2 | ZEMİN KAT | 18 | 0 | 18 | 0 | 18 | 0 | ||||||
| 3 | 1. KAT | 18 | 0 | 18 | 0 | 18 | 0 | ||||||
| 4 | ÇATI | 12 | 0 | 12 | 0 | 12 | 0 | ||||||
| 5 | DOĞRAMA | 12 | 0 | 12 | 0 | 12 | 0 | ||||||
| 6 | İÇ SIVA | 4 | 0 | 4 | 0 | 4 | 0 | ||||||
| 7 | DIŞ SIVA | 3 | 0 | 3 | 0 | 3 | 0 | ||||||
| 8 | BOYA | 3 | 0 | 3 | 0 | 3 | 0 | ||||||
| 9 | KAPLAMALAR | 7 | 0 | 7 | 0 | 7 | 0 | ||||||
| 10 | ELEKTRİK TESİSATI | 4 | 0 | 4 | 0 | 4 | 0 | ||||||
| 11 | SIHHİ TESİSAT | 6 | 0 | 6 | 0 | 6 | 0 | ||||||
| 12 | KALORİFER TESİSATI | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||||||
| 13 | MÜNFERİT İŞLER | 3 | 0 | 3 | 0 | 3 | 0 | ||||||
| TOPLAM | 100 | 0 | 100 | 0 | 100 | 0 | |||||||
| MÜŞTEMİLATLAR HAKKINDA AYRINTILI AÇIKLAMALAR | |||||||||||||
| MÜŞTEMİLAT NO | AÇIKLAMA | ||||||||||||
| 1 | Briket duvar, 154.5 m uzunulğunda 1.7 m | ||||||||||||
| 2 | Briket bekçi kulübesi , tamamı 5.1 x 4.8 m iken kısmi giren alan 12 m2 | ||||||||||||
| 3 | Kulübe önünde sundurma, 2.6 x 4.8 m iken kısmi giren alan 6.7 m2 | ||||||||||||
| 4 | Büyük sundurma, (ardiye gibi), 73.25 m2 iken kısmi giren alan 7.5 m2 | ||||||||||||
- Kamulaştırılacak yapıların niteliği, kamulaştırma bedellerini etkiler. Bu nedenle yapıların cinsi, boyutu, kat sayısı, yaşı ve müştemilatları önem teşkil eder. Kamulaştırma sınırı geçirilirken yapılar teknik açıdan mümkün ve mevzuata uygunsa kamulaştırmadan çıkarılabilir.
- Karayolları kenarında yapılacak ve açılacak tesisler hakkında yönetmeliğin 41. Maddesinde karayolu sınır çizgisi ile yapı arasındaki mesafelere göre kamulaştırma sınırı değiştirilmesi veya parselin kamulaştırılmadan çıkarılması söz konusu olabilir. Bu nedenle yapıların niteliğine göre bu mesafe tespit edilip kamulaştırma sınırı geçirilmelidir. Örneğin Akaryakıt/LPG istasyonlarında yapılacak olan yer altı tankları için mesafe 25m, yer üstü tankları için 50 m, bekçi kulübesi, akaryakıt pompaları, büfe vb. ikinci derece yapılar ve meskenler için en az 5 metredir. İmar planı olan kısımlarda ise yapı yaklaşma mesafesi imar planında belirtilen miktar kadardır.
- Akaryakıt istasyonlarında yapılan kamulaştırmalarda bedellerin çok yüksek olmasından dolayı mümkünse kamulaştırma yapılmamaya çalışılmalıdır. Bunun için akaryakıt istasyonlarından veya ilgili belediyelerden akaryakıt istasyonunun tesisinden önce yapılmış akaryakıt istasyonuna ait mevzii imar planları, varsa Belediye veya Karayolları Bölge Müdürlüklerinden alınan izin belgeleri gibi dökümanlar alınmalıdır.
- Kamulaştırma planları hazırlanmadan önce belediyelerin kent planlaması göz önünde bulundurulmalı, ileride yapılaşma olabilecek, imar planı kapsamına alınabilecek veya imar uygulaması yapılabilecek alanlar araştırılmalıdır. Bu alanlarda bölge planı, çevre düzeni planı ile kent planlarının (nazım imar planı, uygulama imar planı) ayrılmaz ve çok önemli bir parçası olan yol güzergâhlarının ve bu güzergâhlardaki kamulaştırma koridorlarının planlama esaslarının, şehircilik ilkeleri açısından sorunlara yol açacak nitelikte olmaması gerekmektedir.
- İmar parsellerinde parselin bir kısmının kamulaştırılması, yapı yaklaşma mesafelerini bozduğundan parselin yararlanmaya elverişsiz olması anlamına gelir. Böyle bir durumda arta kalan kısım taşınmazın maliklerinin işine yaramadığından taşınmaz sahiplerince idare mahkemeye verilmekte ve genelde taşınmazın malikleri lehine kararlar çıkmakta, hem bedelin fazla olmasına, hem taşınmazın idarece kullanılmamasına yol açmaktadır. İmar bütünlüğü bozulan bu alanlarda ilgili Belediyeler ile protokol yapılarak ve güzergahta tadilat ve imar uygulaması yapılarak hem imar uygulaması yapılmakta hemde kamulaştırma bedeli ödeme söz konusu olmamaktadır. 2005 yılından itibaren Taşınmazlar Dairesi Başkanlığınca yürütülen 18. Madde uygulaması çalışmalarında Türkiye genelinde 17 güzergahta 32,9 km’lik güzergahta imar uygulaması çalışması yapılmış, bu güzergahta tahmini kamulaştırma bedeli 57.472.319,75 iken bu güzergahlarda yapılan imar uygulaması çalışması ile 931.084,77 TL para harcanmış, yapılacak harcamanın % 1.62’sine kamulaştırma işlemi tamamlanmıştır.
- Mera, yaylak, kışlak, orman vb. mülkiyeti Maliye Hazinesi, Orman Genel Müdürlüğü adına olan veya tescil harici bırakılmış, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde kamulaştırma genişliği standart belirlenen genişlikten daha geniş tutulmalıdır. Bunun nedeni ileride bu alanlar satış ve kiralama sonucu özel veya özel hukuk tüzel kişilerinin olduğunda yapılacak yapılaşmalardan uzak tutulmasına veya yolun standartlarının yükseltilmesi halinde de ek bir kamulaştırmaların önüne geçilmesini sağlamaktır.
- Kısmen kamulaştırma yapılan parseller için arta kalan alanın tarım veya yapı yapmaya uygun olmaması veya elverişsiz olması, parselin geometrik olarak biçimsiz olması, parsel derinliğinin 3-5 m veya alanının 100 m2 den küçük olması, yol ile arazi kotu arasında fazla yükseklik farkı olması, yarma veya dolguda kalması, kamulaştırma sonrası ulaşım imkânının kalmaması durumunda parselin tamamı kamulaştırma koridoru içine alınır.
- Karayolları Genel Müdürlüğü veya Maliye Hazinesi adına daha önceden yol güzergahı veya güzergaha etki edecek projeler için yapılan kamulaştırma planlarındaki kamulaştırma sınırları yeni kamulaştırma güzergâhı içerisine alınmalıdır. Bu nedenle sınır geçirme aşamasında mutlaka daha önceki kamulaştırma planları ayrıntıları ile irdelenmeli ve güncel oluşturulan kamulaştırma sınırında eski kamulaştırma sınırları dikkate alınmalıdır.
- Farklı idarelerce kamulaştırma güzergâhında yapılan çalışmaların kamulaştırma sınırı geçirme aşamasında dikkate alınması gerekir. Genelde bu çalışmalar maliyeti yüksek ve uygulamanın tamamını veya bir kısmını bozabilir. Büyük ihtimal ile bu alanlarda da kamulaştırma çalışmaları yapılmış ve Kamulaştırma kanunun 30. maddesine göre bu alanların kamulaştırılması yerine devri gündeme gelmekte ve karşı taraftaki idare bu işleme karşı çıkmaktadır. Bu alanlarda kamulaştırmadan hukuki ve teknik açıdan mümkünse vazgeçilmelidir. Aksi durumda hem yüksek kamulaştırma bedeli , hemde diğer idarenin yaptığı plan , proje ve uygulamayı bozma durumu ile karşı karşıya kalınmaktadır.Örneğin pilon yerleri, elektrik direkleri vb. şehir içi veya şehirlerarası elektrik dağıtımı için yapılmış tesisler ve yapılar aksi bir durum olmadıkça kamulaştırma sınırları içerisine alınmamalıdır.(Şekil 2.11.) Alınması durumunda ve ileride kamulaştırma nedeni ile yıkılması durumunda bu tesis ve yapıların taşınması, yeniden yapılması ve kamulaştırılma bedelinin ödenmesi gibi birçok faktör KGM’ce yapılmaktadır.
Şekil 2.11. Farklı idarelerce yapılan kamulaştırmaya göre sınırının değiştirilmesiKamulaştırma Sınırının Oluşturulması
Kamulaştırma sınırı “yol orta eksenin sağ ve soluna belirlenen standart kamulaştırma genişliği ve güzergâhtaki kamulaştırmayı yapan idare, diğer idareler veya özel kişiler tarafından yapılan veya yaptırılan plan, proje ve uygulamalar, güncel halihazır alım gibi kamulaştırmaya etki edebilecek her türlü etmen göz önünde bulundurularak kamulaştırmanın başladığı yerden bitimine kadar kesintisiz devam eden çizgiler” şeklinde tanımlayabiliriz.
Kamulaştırma sürecinin en önemli noktalarından biri, kamulaştırma sınırının belirlenmesidir. Bu aşamada yapılacak her türlü hata veya eksiklik kamulaştırma sürecini direkt etkileyen bir unsurdur. Bu nedenle her verinin güncel ve doğru olması, yapılan çalışmalarda olabildiğince titiz ve eksiksiz çalışılması gereklidir. Sınıra etki edecek bir verinin olmaması, kamulaştırma sürecini baştan almaya kadar götürebilir.
Sınıra etki eden verileri irdelemek için her veri tek bir koordinat sistemindeki haritada toplanmalı ve sınır bu harita üzerinden oluşturulmalıdır.Sınıra etki edecek unsurlar;
a) Güncel kadastral haritalar ve paftalar
b) Takyitli tapu kayıtları
c) Güncel halihazır harita
d) Yol etüt projesi ve yol boyunca yapılan kavşak, yan yol vb. uygulamalar
e) İmar planı ve uygulamaları ( mevzii yapılan plan ve uygulamalarda dahil )
f) Varsa güzergahta eski karayolu kamulaştırma plan ve uygulamaları
g) Diğer özel kişi, özel veya kamu tüzel kişi veya kurumlar tarafından yapılan projeler, planlar, kamulaştırma planı ve uygulamaları
h) Arazi toplulaştırması, turizm merkezi uygulamaları gibi diğer uygulamaları bütünüyle veya kısmi ilgilendirecek plan ve uygulamalar
i) Kıyı kenar çizgileri
j) Orman haritaları olarak sıralanabilir.
Kamulaştırma sınırı geçirilirken mümkün mertebe yol eksenine paralel, az kırık ile ve düz çizgi ile geçirilmelidir. Güzergah ekseninin kurp olduğu bölgede, kamulaştırma sınırı kurba teğet olacak şekilde kirişler ile geçilmelidir. KPÜMH Teknik Şartnamesinin 9.5. ve 9.6. maddelerinde kamulaştırma sınırının düz geçirilmesi ile ilgili şu hususlara değinilmiştir:
a) Karayolu dışında, kenarında veya üzerindeki değer levhalar, ışıklar, işaretlemeler, Ağaçlar, Direk, Yangın Musluğu, Çeşme, Parmaklık, Çit, ihata Duvarı ve Benzeri elemanların tesis edilmesi hakkındaki yönetmelik çerçevesinde yapılan çalışmaların Şube Trafik görevlilerince sağlık bir şekilde takip edilebilmesi ve ileride doğması muhtemel sorunların önüne geçilebilmesi bakımından kamulaştırma hudutlarının mümkün mertebe proje miğferine eşit uzaklıkta ve paralel olarak geçirilmesine azami gayret gösterilmelidir. Çünkü sınırların kırıklığı ve farklı yönlerde olması durumunda şube görevlilerince karayolu dışında ve kenarında tesis edilen levhalar, çit ihata duvarı ve benzeri elemanların (reklam levhaları) çekme mesafelerinin sağlıklı bir şekilde belirlenmesi mümkün değildir.)
b) Karayolları Kenarında yapılacak ve açılacak tesisler hakkındaki yönetmelik çerçevesinde Karayollarının her iki tarafındaki sınır çizgisinin yine yönetmelikte belirtilen çekme mesafelerine göre yapılan yapı ve tesislerin şube görevlilerince sağlıklı bir şekilde takip edilebilmesi ve ileride doğması muhtemel sorunların önüne geçilebilmesi bakımından kamulaştırma hudutlarının mümkün mertebe proje mihverine eşit uzaklıkta ve paralel olarak geçirilmesine azami gayret gösterilmelidir. sınırların kırıklığı ve farklı yönlerde olması durumunda şube görevlilerince yapı ve tesis kontrolünün ve çekme mesafesinin sağlıklı bir şekilde belirlenmesi mümkün değildir.
Oluşturulan bu harita üzerinden kamulaştırma sınırı belirlenir ve sınırın kesinleşmesinden sonra 1/2000 ölçeğinde şeritvari halihazırlı plan hazırlanır. ( Şekil 2.10. ) Bu plan ileride kamulaştırma sınır noktaların araziye aplikasyonu, müştemilatların tespiti gibi işlerde kullanılmak üzere kullanılacaktır.
Kamulaştırma sınırı geçirirken dikkat edilecek hususlar şunlardır:
Şekil 2.10. 1/2000 ölçekli Halihazırlı Plan örneği
- Kamulaştırma sınırının standart koridor genişliği karayolları geometrik standartları tablosu ( Çizelge 2.1 ) esas alınarak belirlenen yol sınıfları ile yolun otoyol, devlet yolu veya il yolu olması dikkate alınarak belirlenen kamulaştırma genişlikleri Taşınmazlar Başmühendisliğince belirlenir. Genellikle standart olarak kullanılan kamulaştırma koridor genişliği yol orta ekseninden paralel, simetrik veya asimetrik 20m+20m=40m, 20m+15m=35m, 25m+25m=50m, 30m+30m=60m olarak belirlenir. Geometrik standartlara göre belirlenen kamulaştırma genişliği genel durumlar için geçerlidir. Belirlenen standartlar arazideki şev genişliği, imar planındaki yol genişlikleri gibi nedenler ile değiştirilebilir. Hâlihazır alım, onaylı şevli proje ve enkesit değerleri, imar planındaki yol genişlikleri, güzergahtaki parsellerin niteliği gibi birçok faktörün kamulaştırma genişliğine etkisi vardır. Örneğin imar planı olan yerleşim alanlarında eğer imar planındaki imar yolunun genişliği yeterli ise kamulaştırma koridoru imar planındaki yol genişliği kadardır. Karayolları Genel Müdürlüğü Etüt, Proje Ve Çevre Dairesi Başkanlığı tarafından yapılan veya yaptırılan yol, yan yol, kavşak, yol genişletme vb. projeler ve güncel halihazır alıma göre standart belirlenen kamulaştırma genişliğinde değişiklikler olabilir.
Çizelge 2.1. Bazı yol sınıflarının tavsiye olabilecek geometrik standartları (Yayla, 2011)
| Yol |
sınıfıArazi
durumuProje hızı
(km/sa)Min. kurba
yarıçapı (m)Maksimum
eğim (%)Maks. rampa
uzunluğu (m)Platform
Genişliği (m)AnayolDüz/az dalgalı80-110190-3604Sınırlama yok10-13Dalgalı55-8090-1905-7>%4 için 60010-13Dağlık40-5550-907-9>%6 için 4008-10Toplayıcı yolDüz/az dalgalı60-80110-1905Sınırlama yok10-12Dalgalı50-6075-1105-7Sınırlama yok10-12Dağlık35-5035-757-9>%9 için 7508-9Yerel yolDüz/az dalgalı50-6075-1107Sınırlama yok7,5-8Dalgalı35-5035-757-9Sınırlama yok7,5-8Dağlık25-3530-359-12>%9 için 10007,5-8
- Kamulaştırma güzergahında kalan veya komşu olan yapılar güncel halihazır alım esas alınarak ve arazide tutulan detay raporlar ile yapıların özellikleri ayrıntılı şekilde belirlenerek yapı müştemilat raporu ( Çizelge 2.2.) hazırlanarak, bu rapora göre kamulaştırma sınırı değiştirilebilir.
Çizelge 2.2. Kamulaştırmaya giren yapılara hazırlanan yapı ve müştemilat raporu
KONYA AKSARAY DEVLET YOLU
YAPI VE MÜŞTEMİLAT RAPORU | |||||||||||||
| YAPI VE MÜŞTEMİLATA AİT GENEL BİLGİLER | |||||||||||||
| İli | AKSARAY | ||||||||||||
| İlçesi | MERKEZ | ||||||||||||
| Mevkii | |||||||||||||
| Köyü /Mah | YAPILCAN KÖYÜ | ||||||||||||
| Pafta No | PAFTA-15 | ||||||||||||
| Ada No | - | ||||||||||||
| Parsel No | 385 | ||||||||||||
| TCK Sıra No | 148 | ||||||||||||
| Çeşidi | YAPI | ||||||||||||
| Kullanım Amacı | BEKÇİ KULÜBESİ VE ARDİYE | ||||||||||||
| YAPI VE MÜŞTEMİLATLARIN HESAPLARI | |||||||||||||
| Sıra No | Ebatları | Eni (m) | Boyu (m) | ALANI (m2) | YAŞI | YIPRANMA ORANI (%) | EKSİK İMALAT (%) | YAPI GRUBU | BİRİM BEDELİ (TL) | ENKAZ TUTARI(%) | TUTARI (TL) | ||
| 1 | Beton briket duvar | 154.5 | 1.7 | 262.65 | 20 | 30 | 1-A | 80.00 | |||||
| 2 | Bekçi kulübesi | 5.1 | 4.8 | 24.48 | 15 | 20 | 2-B | 305.00 | 10 | ||||
| 3 | Sundurma | 2.6 | 4.8 | 12.48 | 15 | 20 | 1-A | 80.00 | 5 | ||||
| 4 | Sundurma- Ardiye | 73.25 | 15 | 20 | 1-A | 80.00 | 10 | ||||||
| TOPLAM MÜŞTEMİLAT KAMULAŞTIRMA BEDELİ= | |||||||||||||
| BİNALARDA EKSİK İMALAT ORAN TABLOSU | |||||||||||||
| SIRA NO | DETAYLAR | ZEMİN KAT | SIRA NO:1 | 1. KAT | SIRA NO:2 | 2. KAT | SIRA NO:3 | ||||||
| BİRİM YÜZDESİ | EKSİK İŞ YÜZDESİ | BİRİM YÜZDESİ | EKSİK İŞ YÜZDESİ | BİRİM YÜZDESİ | EKSİK İŞ YÜZDESİ | ||||||||
| 1 | TEMEL | 10 | 0 | 10 | 0 | 10 | 0 | ||||||
| 2 | ZEMİN KAT | 18 | 0 | 18 | 0 | 18 | 0 | ||||||
| 3 | 1. KAT | 18 | 0 | 18 | 0 | 18 | 0 | ||||||
| 4 | ÇATI | 12 | 0 | 12 | 0 | 12 | 0 | ||||||
| 5 | DOĞRAMA | 12 | 0 | 12 | 0 | 12 | 0 | ||||||
| 6 | İÇ SIVA | 4 | 0 | 4 | 0 | 4 | 0 | ||||||
| 7 | DIŞ SIVA | 3 | 0 | 3 | 0 | 3 | 0 | ||||||
| 8 | BOYA | 3 | 0 | 3 | 0 | 3 | 0 | ||||||
| 9 | KAPLAMALAR | 7 | 0 | 7 | 0 | 7 | 0 | ||||||
| 10 | ELEKTRİK TESİSATI | 4 | 0 | 4 | 0 | 4 | 0 | ||||||
| 11 | SIHHİ TESİSAT | 6 | 0 | 6 | 0 | 6 | 0 | ||||||
| 12 | KALORİFER TESİSATI | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||||||
| 13 | MÜNFERİT İŞLER | 3 | 0 | 3 | 0 | 3 | 0 | ||||||
| TOPLAM | 100 | 0 | 100 | 0 | 100 | 0 | |||||||
| MÜŞTEMİLATLAR HAKKINDA AYRINTILI AÇIKLAMALAR | |||||||||||||
| MÜŞTEMİLAT NO | AÇIKLAMA | ||||||||||||
| 1 | Briket duvar, 154.5 m uzunulğunda 1.7 m | ||||||||||||
| 2 | Briket bekçi kulübesi , tamamı 5.1 x 4.8 m iken kısmi giren alan 12 m2 | ||||||||||||
| 3 | Kulübe önünde sundurma, 2.6 x 4.8 m iken kısmi giren alan 6.7 m2 | ||||||||||||
| 4 | Büyük sundurma, (ardiye gibi), 73.25 m2 iken kısmi giren alan 7.5 m2 | ||||||||||||
- Kamulaştırılacak yapıların niteliği, kamulaştırma bedellerini etkiler. Bu nedenle yapıların cinsi, boyutu, kat sayısı, yaşı ve müştemilatları önem teşkil eder. Kamulaştırma sınırı geçirilirken yapılar teknik açıdan mümkün ve mevzuata uygunsa kamulaştırmadan çıkarılabilir.
- Karayolları kenarında yapılacak ve açılacak tesisler hakkında yönetmeliğin 41. Maddesinde karayolu sınır çizgisi ile yapı arasındaki mesafelere göre kamulaştırma sınırı değiştirilmesi veya parselin kamulaştırılmadan çıkarılması söz konusu olabilir. Bu nedenle yapıların niteliğine göre bu mesafe tespit edilip kamulaştırma sınırı geçirilmelidir. Örneğin Akaryakıt/LPG istasyonlarında yapılacak olan yer altı tankları için mesafe 25m, yer üstü tankları için 50 m, bekçi kulübesi, akaryakıt pompaları, büfe vb. ikinci derece yapılar ve meskenler için en az 5 metredir. İmar planı olan kısımlarda ise yapı yaklaşma mesafesi imar planında belirtilen miktar kadardır.
- Akaryakıt istasyonlarında yapılan kamulaştırmalarda bedellerin çok yüksek olmasından dolayı mümkünse kamulaştırma yapılmamaya çalışılmalıdır. Bunun için akaryakıt istasyonlarından veya ilgili belediyelerden akaryakıt istasyonunun tesisinden önce yapılmış akaryakıt istasyonuna ait mevzii imar planları, varsa Belediye veya Karayolları Bölge Müdürlüklerinden alınan izin belgeleri gibi dökümanlar alınmalıdır.
- Kamulaştırma planları hazırlanmadan önce belediyelerin kent planlaması göz önünde bulundurulmalı, ileride yapılaşma olabilecek, imar planı kapsamına alınabilecek veya imar uygulaması yapılabilecek alanlar araştırılmalıdır. Bu alanlarda bölge planı, çevre düzeni planı ile kent planlarının (nazım imar planı, uygulama imar planı) ayrılmaz ve çok önemli bir parçası olan yol güzergâhlarının ve bu güzergâhlardaki kamulaştırma koridorlarının planlama esaslarının, şehircilik ilkeleri açısından sorunlara yol açacak nitelikte olmaması gerekmektedir.
- İmar parsellerinde parselin bir kısmının kamulaştırılması, yapı yaklaşma mesafelerini bozduğundan parselin yararlanmaya elverişsiz olması anlamına gelir. Böyle bir durumda arta kalan kısım taşınmazın maliklerinin işine yaramadığından taşınmaz sahiplerince idare mahkemeye verilmekte ve genelde taşınmazın malikleri lehine kararlar çıkmakta, hem bedelin fazla olmasına, hem taşınmazın idarece kullanılmamasına yol açmaktadır. İmar bütünlüğü bozulan bu alanlarda ilgili Belediyeler ile protokol yapılarak ve güzergahta tadilat ve imar uygulaması yapılarak hem imar uygulaması yapılmakta hemde kamulaştırma bedeli ödeme söz konusu olmamaktadır. 2005 yılından itibaren Taşınmazlar Dairesi Başkanlığınca yürütülen 18. Madde uygulaması çalışmalarında Türkiye genelinde 17 güzergahta 32,9 km’lik güzergahta imar uygulaması çalışması yapılmış, bu güzergahta tahmini kamulaştırma bedeli 57.472.319,75 iken bu güzergahlarda yapılan imar uygulaması çalışması ile 931.084,77 TL para harcanmış, yapılacak harcamanın % 1.62’sine kamulaştırma işlemi tamamlanmıştır.
- Mera, yaylak, kışlak, orman vb. mülkiyeti Maliye Hazinesi, Orman Genel Müdürlüğü adına olan veya tescil harici bırakılmış, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde kamulaştırma genişliği standart belirlenen genişlikten daha geniş tutulmalıdır. Bunun nedeni ileride bu alanlar satış ve kiralama sonucu özel veya özel hukuk tüzel kişilerinin olduğunda yapılacak yapılaşmalardan uzak tutulmasına veya yolun standartlarının yükseltilmesi halinde de ek bir kamulaştırmaların önüne geçilmesini sağlamaktır.
- Kısmen kamulaştırma yapılan parseller için arta kalan alanın tarım veya yapı yapmaya uygun olmaması veya elverişsiz olması, parselin geometrik olarak biçimsiz olması, parsel derinliğinin 3-5 m veya alanının 100 m2 den küçük olması, yol ile arazi kotu arasında fazla yükseklik farkı olması, yarma veya dolguda kalması, kamulaştırma sonrası ulaşım imkânının kalmaması durumunda parselin tamamı kamulaştırma koridoru içine alınır.
- Karayolları Genel Müdürlüğü veya Maliye Hazinesi adına daha önceden yol güzergahı veya güzergaha etki edecek projeler için yapılan kamulaştırma planlarındaki kamulaştırma sınırları yeni kamulaştırma güzergâhı içerisine alınmalıdır. Bu nedenle sınır geçirme aşamasında mutlaka daha önceki kamulaştırma planları ayrıntıları ile irdelenmeli ve güncel oluşturulan kamulaştırma sınırında eski kamulaştırma sınırları dikkate alınmalıdır.
- Farklı idarelerce kamulaştırma güzergâhında yapılan çalışmaların kamulaştırma sınırı geçirme aşamasında dikkate alınması gerekir. Genelde bu çalışmalar maliyeti yüksek ve uygulamanın tamamını veya bir kısmını bozabilir. Büyük ihtimal ile bu alanlarda da kamulaştırma çalışmaları yapılmış ve Kamulaştırma kanunun 30. maddesine göre bu alanların kamulaştırılması yerine devri gündeme gelmekte ve karşı taraftaki idare bu işleme karşı çıkmaktadır. Bu alanlarda kamulaştırmadan hukuki ve teknik açıdan mümkünse vazgeçilmelidir. Aksi durumda hem yüksek kamulaştırma bedeli , hemde diğer idarenin yaptığı plan , proje ve uygulamayı bozma durumu ile karşı karşıya kalınmaktadır.Örneğin pilon yerleri, elektrik direkleri vb. şehir içi veya şehirlerarası elektrik dağıtımı için yapılmış tesisler ve yapılar aksi bir durum olmadıkça kamulaştırma sınırları içerisine alınmamalıdır.(Şekil 2.11.) Alınması durumunda ve ileride kamulaştırma nedeni ile yıkılması durumunda bu tesis ve yapıların taşınması, yeniden yapılması ve kamulaştırılma bedelinin ödenmesi gibi birçok faktör KGM’ce yapılmaktadır.
Şekil 2.11. Farklı idarelerce yapılan kamulaştırmaya göre sınırının değiştirilmesi
